statistiek

Statistiek is de wetenschap die data verzamelt, analyseert, interpreteert en presenteert om onzekerheid te modelleren en beslissingen te ondersteunen. Het verdeelt zich in descriptieve statistiek, die data samenvat met maten zoals gemiddeld, mediaan en spreiding, en inferentiële statistiek, die op basis van steekproeven uitspraken doet over een gehele populatie. Wiskundige statistiek omvat theoretische methoden en probabilistische modellen die deze praktijken versterken.

Historisch gezien ontstond statistiek uit demografie, belastingen en handel in de zeventiende en achttiende eeuw, met bijdragen van waarnemers zoals Abraham de Moivre, Pierre-Simon Laplace en later Karl Pearson en Ronald Fisher, die sturende concepten zoals hypothesetesten, correlatie en regressie ontwikkelden.

Statistische methoden omvatten gegevensverzameling via waarnemingsstudies en experimenten, beschrijvende analyse met gemiddelden en percentielen, en inferentiële technieken zoals hypothesetesten, betrouwbaarheidsintervallen, regressie en analyse van variatie (ANOVA). Hiertoe horen probabilistische modellen die aannames onderbouwen en moderne computationele hulpmiddelen die deze technieken ondersteunen.

Toepassingen liggen in de natuurwetenschappen, geneeskunde, economie, sociologie en beleid, waar statistiek helpt bij evaluatie, prognose en besluitvorming. Ethische overwegingen spelen een belangrijke rol: representativiteit van gegevens, bias, privacy en transparante rapportage. Statistiek blijft een centraal hulpmiddel in de empirische wetenschappen en in data-gedreven besluitvorming.