Macroeconomie

Macroeconomie bestudeert economie op niveau van het geheel: hoe beslissingen van gezinnen, bedrijven en overheden, samen met het financiële systeem en de buitenlandse sektor, elkaar beïnvloeden om de totale productie, werkgelegenheid en prijsniveau te verklaren. Het onderzoekt hoe macro-variabelen zoals uiteengeschede vraag en aanbod, kapitaalstromen en innovaties samengaan om economische prestaties te bepalen.

Belangrijke grootheden zijn het bruto binnenlands product (bbp), de werkgelegenheid en de inflatie. Het bbp meet de waarde van alle eindproducten en -diensten die in een land in een bepaalde periode worden geproduceerd. De werkloosheid wordt vaak uitgedrukt als de werkloosheidsgraad, en inflatie verwijst naar de gemiddelde prijsstijging over tijd. Daarnaast worden vaak de buitenlandse balans, rente en wisselkoersen in beschouwing genomen.

Op de korte termijn ontstaan fluctuaties door schokken in vraag en aanbod, waardoor de economie kan afwijken van haar potentieel bbp. Op langere termijn groeit de economie doordat de productiviteit en technologische vooruitgang toenemen; het potentieel bbp geeft aan wat de economie structureel kan produceren. Sectorale verschuivingen en demografische veranderingen spelen hierbij ook een rol.

Beleidssferen omvatten monetair beleid, waarbij de centrale bank de rente en de geldhoeveelheid aanpast om inflatie en groei te beïnvloeden; en fiscaal beleid, waarbij de overheid uitgaven en belastingen wijzigt om de aggregate vraag te beïnvloeden en collectieve goederen te leveren. Daarnaast spelen automatische stabilisatoren zoals werkloosheidsuitkeringen en progressieve belastingen een rol bij demping van conjunctuurgolven.

Het vakgebied kent verschillende benaderingen, waaronder Keynesiaanse en neoklassieke tradities, monetarisme en groei-modellen. Veel gebruikte modellen zijn IS-LM en AD-AS voor korte termijnanalyses, aangevuld met groeimodellen zoals Solow voor de lange termijn. In een open economie spelen handel, wisselkoersen en internationale kapitaalstromen een belangrijke rol.