prijsniveau

Prijsniveau is de algemene hoogte van de prijzen van goederen en diensten in een economie op een bepaald moment. Het wordt doorgaans gemeten met prijsindices zoals de consumentenprijsindex (CPI), de producentenprijsindex (PPI) en het BBP-deflator. Het prijsniveau geeft de absolute prijspeil weer, terwijl inflatie de snelheid van verandering van dit prijsniveau over de tijd aangeeft.

Het prijsniveau wordt bepaald door de werking van vraag en aanbod in de economie, aangevuld met monetair en fiscaal beleid, wisselkoersen en wereldwijde ontwikkelingen in grondstoffen. Productiviteitsgroei en technologische vooruitgang kunnen het prijsniveau verlagen door efficiëntere productie, terwijl schokken in aanbod, invoerprijzen of sterke vraag het prijsniveau kunnen verhogen. Het prijsniveau kan bovendien verschillen tussen sectoren en landen.

Een hoog prijsniveau beïnvloedt de koopkracht van huishoudens: bij hetzelfde nominale inkomen daalt de reële koopkracht. Dit kan leiden tot lagere consumptie en aanpassing van spaargedrag en loononderhandelingen. Voor bedrijven beïnvloedt een veranderend prijsniveau winstmarges, investeringsbeslissingen en de vraag naar arbeid. Centrale banken streven doorgaans naar stabiliteit van het prijsniveau rond een bepaald doel, omdat prijsstabiliteit onzekerheid vermindert en de economische planning vereenvoudigt.

Internationaal kunnen prijsniveauverschillen verklaren tot verschillen in koopkracht en worden ze bij vergelijkingen tussen landen vaak gecorrigeerd via koopkrachtpariteit (PPP). Prijsniveau-indicatoren zijn daarmee fundamentele instrumenten voor economische analyse en beleidsvorming.