koopkracht

Koopkracht is de hoeveelheid goederen en diensten die een consument met een bepaald inkomen kan aanschaffen. In economische analyses onderscheidt men doorgaans de nominale koopkracht van de reële koopkracht, waarbij rekening wordt gehouden met prijsveranderingen. Reële koopkracht geeft aan hoeveel men werkelijk kan kopen nadat inflatie of prijsstijgingen zijn gecorrigeerd.

Inflatie verlaagt de reële koopkracht als het inkomen niet in gelijke mate stijgt. Inkomens die de prijsstijgingen volgen of overtreffen houden de koopkracht op peil; anders daalt deze. De reële koopkracht kan worden benaderd door het nominale inkomen te delen door een prijsindex, zoals de consumentenprijsindex (CPI). Voor internationale vergelijkingen wordt vaak koopkrachtpariteit (PPP) gebruikt.

Factoren die de koopkracht beïnvloeden zijn onder meer loonontwikkeling, belastingen en sociale transfers, prijsveranderingen van goederen en diensten en wisselkoersen. Ook fiscale regels en sociale voorzieningen kunnen de koopkracht van verschillende groepen uiteen laten lopen.

De koopkracht is een belangrijk middel om welvaart en levensstandaard te meten en heeft directe beleidsimplicaties. Centrale banken proberen inflatie te beheersen om de koopkracht van huishoudens te stabiliseren; overheden kunnen via loon- en belastingsbeleid, sociale transfers en prijsregulering de koopkracht beïnvloeden.

Enkele beperkingen van maatstaven zoals CPI en PPP zijn onder meer substitutie van goederen, kwaliteitsveranderingen en regionale prijsverschillen; daarmee kunnen de gemeten koopkracht en internationale vergelijkingen licht vertekenen.

Samenvattend verwijst koopkracht naar wat men met een gegeven inkomen werkelijk kan kopen, en wordt zij beïnvloed door inflatie, inkomensontwikkeling en prijsveranderingen.