trombopoëtinereceptoragonisten

Trombopoëtinereceptoragonisten zijn een klasse geneesmiddelen die de thrombopoëtinereceptor (c-Mpl) op megakaryocyten en hun voorlopers stimuleren. Door deze receptor te activeren bevorderen ze de rijping van megakaryocyten en de productie van bloedplaatjes, waardoor het aantal plaatjes in het bloed toeneemt. Ze worden toegepast bij thrombocytopenie wanneer andere behandelingen onvoldoende werken of niet geschikt zijn.

De werkingsmechanismen berusten op activatie van de c-Mpl-receptor en downstream signaling in de megakaryopoëse. Hierdoor ontstaat een toename van de trombopoëse en uiteindelijk van de bloedplaatjes. De middelen kunnen verschillen in samenstelling: sommige zijn peptiden-achtige verbindingen die synthetisch zijn ontworpen, andere zijn kleine moleculen. De farmacologische eigenschappen beïnvloeden onder meer toedieningsroutes en interacties met voeding en andere geneesmiddelen.

Indicaties variëren per land, maar trombopoëtinereceptoragonisten worden vooral gebruikt bij immuuntrombocytopenie (ITP) om het plateelenaantal te verhogen en het risico op bleeding te verminderen. Daarnaast zijn avatrombopag en lusutrombopag goedgekeurd voor thrombocytopenie geassocieerd met chronische leverziekte, met als doel de noodzaak van bloedtransfusies voorafgaand aan geplande ingrepen te verminderen. De Europese en Amerikaanse goedkeuringsstatus kan per middel en regio verschillen.

Toediening en monitoring hangen af van het specifieke middel: romiplostim wordt subcutaan wekelijks gegeven; eltrombopag, avatrombopag en lusutrombopag zijn orale preparaten met vereisten voor dosering en timing ten opzichte van eten en ijzer of calcium. Bijwerkingen hangen samen met verhoogd risico op trombose, leverfunctieverstoring (vooral bij eltrombopag), en mogelijk langetermijneffecten zoals reticulineveranderingen in het beenmerg. Zwangeren adviseert men meestal tegen gebruik.