geneesmiddelen

Geneesmiddelen zijn stoffen of samenstellingen die door mensen worden gebruikt met het doel ziekten te diagnosteren, te behandelen, te genezen of te voorkomen, of om het herstel na ziekte te bevorderen. Ze omvatten chemische verbindingen, biologische producten zoals eiwitten en vaccins, en preparaten uit natuurlijke bronnen. Geneesmiddelen onderscheiden zich van voeding en cosmetica door hun beoogde therapeutische werking en door een streng regulatoir proces rond ontwikkeling, toelating en toezicht.

Voordat een geneesmiddel op de markt komt, doorloopt het een ontwikkelings- en beoordelingsproces. Dit omvat laboratoriumonderzoek, preklinische studies en klinische proeven bij mensen (fase I tot en met IV) om werkzaamheid en veiligheid vast te stellen. In de EU wordt het product beoordeeld door een toezichthoudende autoriteit, zoals het European Medicines Agency, en nationale autoriteiten. Na toelating blijft farmacovigilantie verplicht om bijwerkingen en risico’s in kaart te brengen.

Geneesmiddelen kunnen op recept (ook wel medicijnen op recept) of vrij verkrijgbaar (OTC) zijn. Daarnaast bestaan generieke geneesmiddelen en biosimilars die dezelfde therapeutische werking leveren als een merknaamproduct, vaak tegen lagere kosten. Biologische geneesmiddelen en gentherapeutische producten vormen een speciale categorie vanwege hun productieprocessen en complexiteit.

Juiste gebruik is cruciaal. De bijsluiter geeft indicaties, dosering, toedieningsweg en mogelijke bijwerkingen. Geneesmiddelen kunnen interacties hebben met andere medicijnen of bestaande aandoeningen; sommige zijn contra-indiceerd bij zwangerschap of bij specifieke aandoeningen. Zorgverleners en apothekers spelen een centrale rol bij voorschrijven, toediening en monitoring. Opslag en vervoer vereisen specifieke omstandigheden.