slapen

Slapen is de natuurlijke, periodieke toestand waarin mensen en veel zoogdieren bewustzijn en waakzaamheid tijdelijk verliezen. In het Nederlands is slapen een werkwoord, en de periode van rust waarin de zintuigen minder reageren heet slaap. Het menselijk slaappatroon bestaat uit afwisselende cycli van NREM- en REM-slaap. In volwassenen duren deze cycli doorgaans circa 90 minuten en herhalen ze meerdere keren per nacht. NREM-slaap omvat lichte tot diepe slaap, met diepe slaap (N3) die belangrijke fysiologische herstelfuncties verzorgt. REM-slaap gaat gepaard met snelle oogbewegingen en droomactiviteit, en speelt een rol bij geheugenconsolidatie en emoties.

Slaap wordt beïnvloed door de circadiane ritmes, meestal gereguleerd door blootstelling aan licht en hormonale signalen. Hoeveel slaap iemand nodig heeft varieert met leeftijd en individuele factoren; volwassenen hebben doorgaans 7-9 uur per nacht nodig, terwijl baby's en kinderen aanzienlijk meer nodig hebben.

Slaapstoornissen kunnen de slaapkwaliteit ernstig beperken. Voorbeelden zijn slapeloosheid, slaapapneu en narcolepsie, evenals andere slaapstoornissen. Levensstijlfactoren zoals cafeïne, alcohol, roken, stress en onregelmatige uren kunnen slaap verstoren.

Goede slaaphygiëne omvat regelmatige bedtijden, een donkere, koele en stille slaapkamer, vermijden van elektronische schermen voor het slapengaan en matig gebruik van cafeïne en alcohol, vooral laat op de dag.

Historisch gezien werd slapen in sommige culturen als twee fasen opgedeeld: een eerste en tweede slaap. In moderne samenlevingen blijft slapen een cruciale factor voor menselijke gezondheid, cognitieve functies en veiligheid.