sitevorming

Sitevorming is een begrip uit de archeologie en geo-archaeologie dat verwijst naar het geheel van processen waardoor archeologische vindplaatsen ontstaan, veranderen en bewaard blijven. Het omvat zowel menselijke activiteiten die artefacten en structuren achterlaten als natuurlijke factoren die materialen verplaatsen, wijzigen of conserveren. Door sitevorming ontstaat een opeenstapeling van artefacten in lagen, die samen het opbouwende verhaal van een plaats vormen.

Procescategorieën binnen sitevorming worden vaak onderverdeeld in natuurlijke en menselijke factoren. Natuurlijke processen omvatten sedimentatie, erosie, water- en windinvloeden, bioturbatie (werking van dieren en wortelgroei) en chemische veranderingen in de bodem. Menselijke activiteiten omvatten bouwen, wonen, afval- en puinplaatsing, bodembewerking, bewoning en herbestemming van ruimtes. Post-depositionele processen zoals herverdeling van lagen kunnen artefacten uit hun oorspronkelijke context halen of juist betrouwbaarder bewaren.

Sitevorming kan leiden tot palimpsestachtige contexten, waarin opeenvolgende bewoningslagen elkaar gedeeltelijk overlappen. Dit maakt interpretatie complex en vereist gerichte analysemethoden.

Onderzoek naar sitevorming is nauw verbonden met geo- en bodemwetenschappen. Methodisch wordt gebruikgemaakt van sedimentologie en stratigrafie, bodemmicromorfologie (het bestuderen van bodemstruktuur in dunne secties), faunale en florale indicatoren, en soms dateringsmethoden zoals radiocarbon dating of optisch geleide luminescentie-datering (OSL). Door deze analyses kunnen archeologen de functies en tijdsduur van vindplaatsen beter reconstrueren en de betrouwbaarheid van contexten beoordelen. Sitevorming is zo essentieel voor het interpreteren van artifactcontexten en voor erfgoedbeheer.