herverdeling

Herverdeling is het proces waarbij middelen, met name inkomen en rijkdom, via beleid en publieke transacties van de ene groep naar de andere verschuiven. Het doel is vaak ongelijkheid te verminderen, een sociaal minimum te waarborgen en publieke goederen en diensten te financieren. Herverdeling vindt plaats binnen een land en kan zowel direct als indirect zijn.

De belangrijkste mechanismen zijn belastingen, sociale zekerheid en overheidsuitgaven. Een combinatie van progressieve inkomstenbelasting en transferbetalingen (zoals ouderdoms- en arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, werkloosheidsuitkeringen en kindergeld) vormt meestal de kern van verticale herverdeling van rijk naar arm. Publieke voorzieningen zoals onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting dragen eveneens bij aan herverdeling door toegang tot basisvoorzieningen te garanderen, ongeacht inkomen. Regionale of interregionale herverdeling kan plaatsvinden via fondsen die rijkere regio’s middelen aan armere toewijzen.

Herverdeling wordt vaak gemeten met indicatoren als de Gini-coëfficiënt, armoedecijfers en de omvang van sociale uitgaven. Voorbeelden van systemen met sterke herverdeling zijn de welvaartsstaten in Noord-Europa, die zwaar investeren in publieke voorzieningen en een progressief belastingstelsel hanteren. Debatten rondom herverdeling draaien om de balans tussen gelijkmaking en economische efficiëntie, prikkels voor werk en investeringen, administratieve kosten en houdbaarheid op lange termijn. Globaal kan herverdeling ook plaatsvinden via ontwikkelingssamenwerking en migratie- en remittance-stromen, maar dit biedt uitdagingen en verschillende beleidsmeningen over effectiviteit.