schildklierontsteking

Schildklierontsteking is een ontsteking van de schildklier, een kliër in de voorkant van de hals die hormonen maakt die de stofwisseling regelen. Er bestaan verschillende vormen, variërend van acuut en bacterieel tot auto-immuun of viraal, met uiteenlopende klachten en prognoses.

De meest voorkomende vormen zijn onder meer acute bacteriële schildklierontsteking, subacute schildklierontsteking (de Quervain), en chronische auto-immuun schildklierontsteking (Hashimoto). Daarnaast komen stille of postpartum schildklierontsteking voor, soms leiden deze vormen tot een tijdelijke hyperthyroïdie gevolgd door hypothyroïdie. Riedel’s schildklierontsteking is een zeldzame, fibrose-achtige aandoening die de omliggende structuren kan aantasten.

Symptomen variëren per type. Bij acute bacteriële ontsteking kan pijn en zwelling in de hals, koorts en algemene ziekteverschijnselen aanwezig zijn. Subacute vormen veroorzaken vaak pijn en gevoeligheid in de hals, soms samen met tijdelijke hyperthyreoïdie gevolgd door hypothyreoïdie. Hashimoto en stille/postpartum vormen leiden meestal tot langzamer optredende stofwisselingsveranderingen en vermoeidheid, gewichtsomslag en veranderingen in de hartslag.

Diagnose gebeurt door een combinatie van lichamelijk onderzoek, bloedtesten (TSH, vrije T4, en soms thyroid-antistoffen), ontstekingsmarkers (CRP/ESR) en beeldvorming zoals halsultrasound. Bij verdenking op een abces of kanker kan een fijne-naald aspiratie nodig zijn of aanvullende onderzoeken.

Behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak. Bacteriële ontsteking vereist meestal antibiotica en soms drainage. Bij pijnlijke subacute vormen worden vaak NSAID’s of corticosteroïden ingezet. Hashimoto en stille/postpartum thyroiditis vereisen meestal hormoonvervanging met levothyroxine en individuele aanpassing van de dosering. Een tijdelijke hyperthyroïdie kan symptomatisch behandeld worden met bètablokkers; langdurige thyroïdisme kan ook hormoontherapie nodig maken. Zeldzame vormen zoals Riedel’s kunnen chirurgische evaluatie vereisen.

Prognose is afhankelijk van de vorm; veel ontstekingen verbeteren of verdwijnen volledig, terwijl sommige patiënten langdurige hormoonbehandeling nodig hebben. Complicaties kunnen zeldzaam voorkomen, zoals abces, ademhalingsproblemen door zwelling of langdurige hypothyreoïdie.