autoimmuun

Autoimmuun wordt in het medisch vocabulaire gebruikt om aandoeningen te beschrijven waarbij het immuunsysteem lichaamseigen cellen en weefsels herkent als vreemd en hiertegen reageert. Bij deze aandoeningen verliest het immuunsysteem de tolerantie voor eigen antigenen, waardoor autoantistoffen ontstaan en autoreactieve T-cellen actief raken. Hierdoor kunnen chronische ontstekingen en schade ontstaan in één of meerdere organen.

Een autoimmuunziekte kan genetische aanleg omvatten, met associaties aan bepaalde HLA-typen, en kan door milieufactoren of infecties worden getriggerd. Vrouwen zijn vaker getroffen dan mannen, en de presentatie is sterk afhankelijk van het aangetaste orgaan.

Voorbeelden van autoimmuunziekten zijn reumatoïde artritis, type 1 diabetes mellitus, multiple sclerose, systemische lupus erythematodes, en ziekten zoals inflammatoire darmziekten en sommige dermatologische aandoeningen. Diagnostisch onderzoek kan autoantistoffen in het bloed tonen (zoals ANA, anti-dsDNA, anti-CCP), samen met ontstekingsmarkeringen, beeldvorming en functionele tests op basis van het aangetaste orgaan.

Behandeling is meestal gericht op symptoomverlichting en onderdrukking van de immuunrespons. Dit kan bestaan uit niet-steroïde anti-inflammatoire middelen, corticosteroïden, medicijnen die het afweersysteem remmen (zoals immunosuppressiva) en biologics die specifieke immuunroutes blokkeren. De keuze van behandeling hangt af van de diagnose, het bereik van de symptomen en de individuele situatie. Prognose varieert sterk tussen aandoeningen en patiënten, en vroegtijdige diagnose en behandeling verbeteren vaak de uitkomst.