profieling

Profieling is het proces van het verzamelen, organiseren en analyseren van gegevens over personen, groepen of situaties met als doel kenmerken te beschrijven of toekomstige uitkomsten te voorspellen. Het kan descriptief zijn (wie behoort tot een groep) en voorspellend (waarschijnlijkheden meten). Profieling wordt toegepast in diverse contexten en is niet beperkt tot één vakgebied.

Veelvoorkomende toepassingsgebieden zijn criminologie (criminieel profilereren), risico- en kredietprofielering in financiën, cybersecurity en fraude-detectie, en marketing of klantenprofilering die op basis van demografische en gedragsgegevens gerichte communicatie mogelijk maakt. In sport en human resources kan profielvorming helpen bij talentanalyse en selectie.

Methoden omvatten data-analyse, statistische modellen, machine learning en handmatige beoordeling. Gegevens kunnen bestaan uit demografische kenmerken, gedragsgegevens, transacties, observaties en contextuele factoren. Een profiel beschrijft patronen, niet noodzakelijk individueel gedrag, om beslissingen te ondersteunen.

Ethiek en juridische aspecten spelen een grote rol bij profieling. Belangrijke zorgen zijn privacy, risico op discriminatie en bias in data, en de noodzaak voor transparantie en verantwoording. Beoordeelde modellen moeten uitlegbaar zijn en regelmatig worden getoetst op ongewenste effecten.

Wetgeving zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR) regelt hoe persoonsgegevens mogen worden verzameld en gebruikt. Anti-discriminatiewetten gelden bij toepassingen die variëren van werving tot verzekerings- en kredietbeslissingen. In het algemeen geldt: profielvorming dient proportioneel, expliciet en eerlijk te zijn.