profielvorming

Profielvorming is het proces waarbij uit verzamelde gegevens en waarnemingen een profiel van een persoon, groep of verschijnsel ontstaat. Het doel is inzicht te krijgen in kenmerken, behoeften, risico’s of potentieel en zo besluitvorming, dienstverlening of onderzoek te ondersteunen. De term wordt in diverse vakgebieden gebruikt, waaronder human resources, marketing, onderwijs, criminologie en sociale wetenschappen.

In de praktijk ontstaat een profiel door het combineren van uiteenlopende databronnen, zoals demografische gegevens, gedragsinformatie, prestaties en voorkeuren. Methoden variëren van scoring en segmentatie tot statistische modellering en machine learning. Een profiel beschrijft doorgaans kenmerken, drijfveren, risico’s en kansen en kan dienen als basis voor maatwerk, interventies of beleid.

Toepassingsvelden zijn onder meer: HR en werving (persoonlijkheids- en competentie-indicatoren bij selectie en ontwikkeling), marketing en customer relationship management (doelgroepprofielen en gepersonaliseerde communicatie), beveiliging en criminologie (risicobeoordeling en gedragsanalyse), onderwijs en loopbaanbegeleiding (op maat gemaakte leertrajecten).

Zie ook ethiek en wetgeving: privacy en gegevensbescherming (zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming), toestemming en doelbinding, bias en discriminatie, transparantie en verantwoording. Profilering vereist zorgvuldige omgang met verantwoordingslijnen, periodieke evaluatie en waarborgen tegen misbruik.

Terminologie: in het Nederlands worden zowel profilering als profielvorming gebruikt; profielvorming legt vaak de nadruk op het vormen van een profiel, waardoor het minder negatieve connotaties heeft dan het vaak als stigmatiserend ervaren woord profiling.