Ethiek

Ethiek, ook wel moreel filosofie genoemd, is een tak van de filosofie die zich bezighoudt met vragen over wat goed en kwaad is, welke plichten mensen hebben en hoe waarden en normen toegepast moeten worden. De term is afgeleid van het Griekse ethos en is door de geschiedenis heen in verschillende talen overgenomen en aangepast.

Drie hoofdgebieden worden onderscheiden: normatieve ethiek onderzoekt wat mensen ought te doen in diverse situaties; meta-ethiek onderzoekt de betekenis en de aard van morele beweringen; toegepaste ethiek past ethische theorieën toe op concrete vraagstukken zoals geneeskunde, technologie en milieuzorg.

Belangrijke ethische theorieën zijn onder meer utilitarisme (het nastreven van het algemeen welzijn), deontologie (plichten en regels) en deugdenethiek (de ontwikkeling van goede karaktereigenschappen). Daarnaast bestaan er benaderingen als contractualisme en moreel relativisme, die de universaliteit van normen en culturele variatie in ogenschouw nemen.

Historisch gezien ontwikkelde ethiek zich van de Griekse filosofie via de middeleeuwse scholastiek naar de moderne tijd, met invloedrijke denkers als Kant en Mill, en latere stromingen zoals existentialisme en postmodernisme. In de praktijk komt ethiek terug in beroepscodes, wetgeving en beleidsvorming.

Toepassingsgebieden omvatten geneeskunde en bioethiek, bedrijfs- en technologie-ethiek, milieuethiek en rechtsethiek. Ethiek biedt zo een kader voor morele afwegingen en draagt bij aan vertrouwen en verantwoorde besluitvorming in de samenleving.