plateauachtige

Plateauachtige is een geomorfologische term die wordt gebruikt om landschappen te beschrijven met plateau-achtige kenmerken: een relatief hoog gelegen oppervlak dat vlak of licht golvend is, meestal begrensd door steile randen of kliffen. Plateauachtige landschappen variëren sterk in schaal; ze kunnen uit een enkele mesa bestaan of uit uitgestrekte hoogvlaktes die duizenden vierkante kilometers beslaan.

Ontstaan en kenmerken

Plateauachtige vormen ontstaan door een combinatie van tectonische tilting of opheffing en exogeen erosie, maar ook door uitgebreide vulkanische processen waarbij dikke lagen lava een resistent dek vormen. Dit dek beschermt onderliggende gesteenten tegen snelle erosie, waardoor een plateau tot ontwikkeling komt. Kenmerkend zijn vlakke of licht dalende plateaus, vaak met abrupt aflopende randen of escarpments. In die beschutte oppervlaktes kunnen horizontale sedimentaire of vulkanische peil- lagen zichtbaar zijn. Bodems op plateauachtige terrainen zijn vaak dun en rotsachtig, waardoor planten- en dierenleven zich aan droogte en schrale omstandigheden heeft aangepast.

Verspreiding en verschijningsvormen

Plateauachtige landschappen komen voor in verschillende klimaatzones, van aride tot gematigde gebieden. Ze kunnen relatief klein zijn (een enkele tafelberg of mesa) of grote hooggelegen vlakten vormen, zoals plateau-achtige delen van grote berg- of hooglandregio’s. De vegetatie en landgebruik variëren sterk naar klimaat en bodemsamenstelling; in sommige regio’s is landbouw mogelijk op vruchtbare randen, terwijl andere plateaus meer voorkomen als beschermde of onbewoonde gebieden.

Voorbeelden

Bekende voorbeelden van plateauachtige landschappen zijn onder meer de Colorado Plateau in de Verenigde Staten, het Tibetan Plateau in Azië en de Altiplano in het Andes-gebied. Deze systemen illustreren de verscheidenheid in formaat en proces waarmee plateauachtige vormen kunnen ontstaan.

---