permineralisatie

Permineralisatie is een vorm van fossilisatie waarbij mineralen uit water door poreuze weefsels van een organisme zijn weg vinden en daarin kristalliseren. Het poreuze materiaal blijft daarbij grotendeels aanwezig, terwijl de poriën en holtes gevuld raken met mineralen. Het proces resulteert vaak in een steenachtig replica van de oorspronkelijke structuur, waardoor details van bijvoorbeeld hout- of botweefsel beter bewaard blijven.

Tijdens permineralisatie sijpelt water met opgeloste mineralen door het overgebleven materiaal. Uit deze oplossing kristalliseren mineralen in de poriën en kanalen, waardoor de organische stof gedeeltelijk of geheel gevuld raakt met anorganische verbindingen. Veel voorkomende mineralen zijn silica, calciet, pyriet en ijzeroxide. De uiteindelijke fossilisatie kan het gezicht van de oorspronkelijke stof versterken en details op cellulair of weefselniveau zichtbaar maken.

De omstandigheden die permineralisatie bevorderen omvatten snelle begrafenis, waardoor afbraak vertraagt; waterstroming die mineralen naar het organisme brengt; en een omgeving met voldoende mineralen en meestal weinig zuurstof. Permineralisatie treedt vaak op in hout, bot, schelpen en andere poreuze materialen. Het proces kan miljoenen jaren duren en is een belangrijke bron van gedetailleerde fossiele resten die inzicht geven in de anatomie en het leven van vroegere organismen.

Verschillen met verwisseling en verstening liggen in de mate van behoud van organisch materiaal. Bij permineralisatie blijft de structuur vaak min of meer behouden en worden holtes gevuld met mineralen; bij vervanging wordt het oorspronkelijke materiaal geleidelijk vervangen door mineralen, terwijl bij verstening bredere procesos zoals pyritisatie of silicificatie kunnen voorkomen. Permineralisatie is daarmee een sleutelmechanisme voor het vastleggen van fijne morfologische details in de fossiele record.