opzwellen

Opzwellen is een Nederlands werkwoord dat betekent dat iets groter of voller wordt, oftewel opzwelt of uitzet. De bijbehorende zelfstandig naamwoord opzwelling verwijst naar de toestand zelf. Het begrip wordt in diverse vakgebieden gebruikt om een volume toename te beschrijven die kan ontstaan door opeenhoping van vloeistof of gas, inflatie, of absorptie van vocht.

In de geneeskunde en biologie is opzwelling vaak een synoniem voor edema of cellulaire zwelling. Edema is de ophoping van overtollig vocht in weefsels, wat leidt tot gezwollen ledematen of gewrichten. Cellulaire zwelling ontstaat wanneer cellen water opnemen door osmotische veranderingen of letsel. Diagnose gebeurt via lichamelijk onderzoek en kan beeldvorming of laboratoriumtests omvatten. Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en kan rust, elevatie, compressie, diuretica of anti-inflammatoire therapie inhouden.

In voeding en bakkerij wordt de uitdrukking gebruikt voor deeg en andere mengsels die opzwellen door gasproductie of vochtopname tijdens rijzen en bakken. Het deeg zet uit en het eindproduct krijgt een lichtere, volumineuzere textuur.

In materialenwetenschap en geotechniek beschrijft opzwellen de volumetoename van materialen of bodems bij vochtopname, temperatuurveranderingen of chemische reacties. Hout, sommige polymeren en klei-agronden kunnen in volumen toenemen bij hogere vochtgehalten, wat gevolgen heeft voor constructies en ontwerp.

Kortom verwijst opzwellen naar een toename in volume die varieert van fysiologische processen tot materiële reacties, en wordt vaak gekoppeld aan de onderliggende oorzaak.