mengsels

Mengsel is een stofstelsel dat bestaat uit twee of meer pure bestanddelen die fysiek met elkaar zijn samengevoegd en chemisch niet aan elkaar gebonden zijn. De samenstelling kan variëren en daarmee ook de eigenschappen zoals smaak, kleur of dichtheid. Mengsels onderscheiden zich van zuivere stoffen, die uit één soort deeltje bestaan en een vaste chemische samenstelling hebben.

Mengsels worden onderverdeeld in homogene en heterogene mengsels. Een homogene mengsel, of oplossing, heeft een uniforme samenstelling die met het blote oog niet te onderscheiden is. Voorbeelden zijn zout opgelost in water, suiker in koffie of lucht (een mengsel van gassen). Een heterogeen mengsel bevat zichtbare of afzonderlijk waarneembare bestanddelen, zoals zand in water, graniet of melk (een colloïd). Binnen heterogene mengsels spreken we ook wel van emulsies (bijv. mayonaise, vinaigrette) en suspensies (zoals klei-water), waarbij deeltjes hardnekkig of tijdelijk gescheiden kunnen lijken.

Daarnaast bestaan er colloïden, waar deeltjes tussen oplossing en suspensie in zitten, zoals melk of verf. Emulsies zijn mengsels van twee niet-mengbare vloeistoffen die stabilisatie nodig hebben. De scheiding in mengsels is afhankelijk van de aard van de bestanddelen en kan variëren van homogeen tot heterogeen.

Separationstechnieken worden toegepast om mengsels uiteen te halen, zoals filtratie, decantatie en centrifugatie voor vaste deeltjes in vloeistof; destillatie en indamping voor warmte- of vluchtige componenten; chromatografie voor scheiding op basis van oplosbaarheid of interactie; en extraheren voor het verwijderen van specifieke componenten.

Mengsels komen veel voor in dagelijks leven en industrie, van voedsel en dranken tot materialen en milieuprocessen. Ze vormen de kern van veel chemische, medische en technologische toepassingen.