luchtwegschade

Luchtwegschade verwijst naar beschadiging van de ademhalingswegen, waaronder strottenhoofd, luchtpijp en bronchiën. Het kan acuut optreden na trauma of inhalatie, of chronisch door herhaalde letsels of iatrogene oorzaken zoals medische procedures. De ernst en de locatie van de schade bepalen het klinische beloop en de behandeling.

Oorzaken zijn onder meer: (1) traumatisch letsel door blunt of penetrating verwonding aan de keel, nek of borstkas; (2) inhalatie van hete rook, hete dampen, toxiсhe chemicaliën of caustische stoffen; (3) iatrogene schade bij medische interventies zoals intubatie, bronchoscopy of langdurige beademing, wat kan leiden tot stroppen, caverneuze schade of stenose.

Pathofysiologie: beschadiging leidt tot ontsteking, oedeem en necrose in de luchtwegen, met mogelijke vernauwing (stenose) en verlies van steunweefsel. Langdurige letsels kunnen blijvende structuurproblemen veroorzaken, zoals laryngotracheale of post-intubatie stenose en tracheomalacie.

Klinische presentatie en diagnose: symptomen variëren van hoesten en heesheid tot kortademigheid, stridor en cyanose bij ademnood. Diagnostiek omvat lichamelijk onderzoek, radiografische beeldvorming (X-ray, CT-scan) en endoscopische evaluatie (bronchoscopy) om de exacte locatie en de omvang van de schade vast te stellen.

Behandeling: de belangrijkste prioriteit is een veilige en open luchtweg. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en omvat zuurstoftherapie, ademhalingsondersteuning en verwijdering van aanwezige obstructies. In ernstige gevallen kan endotracheale intubatie, bronchoscopy en chirurgische interventie nodig zijn. Behandeling van ontsteking en preventie van complicaties spelen ook een rol; het gebruik van corticosteroïden is afhankelijk van de context en bewijslast.

Preventie en prognose: preventie richt zich op veilige intubatiepraktijken, monitoring van cuffdrukken en vroegtijdige herkenning van luchtwegschade. De prognose varieert sterk en hangt af van de oorzaak, de locatie en de mate van letsel; milde letsels genezen vaak zonder blijvende schade, terwijl ernstige traumata soms leiden tot blijvende stenose of longfunctiebeperkingen.