luchtembolier

Luchtembolie, ook wel luchtembolie genoemd, is een aandoening waarbij lucht of gas in het vasculaire systeem terechtkomt en een bloedvat obstruct. De meest voorkomende vorm is veneuze luchtembolie, maar ook arteriële luchtembolie kan voorkomen wanneer gas in de arteriële circulatie komt. Lucht kan in aderen of slagaders terechtkomen door verschillende oorzaken.

Oorzaken omvatten iatrogene ingrepen zoals centrale veneuze katheters en operaties aan hoofd, hals of borstkas, longchirurgie of intravasculaire infuuslijnen waarbij lucht per ongeluk wordt ingespoten of geïnjecteerd. Traumata met beschadiging van long- of borstwand, decompressie-ziekte bij duikers en zeldzaam ook spontane oorzaken kunnen leiden tot een luchtembolie.

Symptomen variëren met de plaats en omvang van de luchtbel. Veelvoorkomende klachten zijn plotselinge kortademigheid, dyspneu, piektende of pleurale pijn, tachycardie en mogelijk hypotensie. Bij arteriële embolie kunnen neurologische tekenen optreden, zoals verwarring of focal deficits. Klinisch kan een mill-wheel-membru of gerelateerde auscultatieverschijnselen voorkomen, maar dit is niet betrouwbaar.

Diagnose gebeurt op basis van verdenking uit de klinische kenmerken en bevestiging met beeldvorming. CT-scanner van de borst kan lucht in de vasculatuur aantonen; echocardiografie of Doppler kan lucht in het rechterhart tonen.

Behandeling begint met het stoppen van de luchtinvoer en toediening van 100% zuurstof. Bij veneuze luchtembolie kan positieprofiel worden toegepast (linkszijligging met hoofd naar beneden) om lucht in het rechterhart te beperken. In sommige gevallen kan aspiratie van lucht via een centrale lijn worden geprobeerd; hyperbare zuurstoftherapie is geïndiceerd bij decompressie-ziekte en Arteriële embolie of ernstige hypoxie. Ondersteuning van vitale functies is cruciaal.

Preventie richt zich op zorgvuldige ontluchting van infuussystemen, gebruikte technieken om luchtinbreng te voorkomen en protocollen tijdens ingrepen met hoog risico na te leven. De prognose varieert sterk; kleine embolieën kunnen zelf oplossen, grote luchtbelletjes kunnen dodelijk zijn zonder snelle behandeling.