koolstofvrije

Koolstofvrije is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om aan te geven dat een activiteit, proces of product geen koolstofdioxide (CO2) en andere broeikasgassen uitstoot tijdens werking of over de levenscyclus, of een netto nul-emissie heeft. In de praktijk verwijst koolstofvrij vaak naar elektriciteit die is opgewekt zonder fossiele brandstoffen, naar warmte uit bronnen met nul of zeer lage emissies, of naar producten en diensten die zo zijn ontworpen dat hun gebruik geen emissies oplevert. De term is verwant aan, maar niet synoniem met koolstofneutraal of koolstofarm.

De beoordeling van koolstofvrijheid gebeurt doorgaans met een koolstofvoetafdruk of levenscyclusanalyse (LCA). Emissies worden gerapporteerd volgens indeling zoals Scope 1 (directe emissies), Scope 2 (indirecte emissies door aangekochte energie) en Scope 3 (andere waardeketens-emissies). Claims over koolstofvrijheid worden vaak ondersteund door certificaten zoals garanties van herkomst (GoO) of andere systemen die levering van hernieuwbare elektriciteit borgen; in de EU en Nederland bestaan regels en standaarden die misleidende beweringen moeten voorkomen.

In beleid en industrie sluit koolstofvrij aan bij doelstellingen om netto-uitstoot te verminderen, zoals bij elektrificering van vervoer, warmtenetten en industriële processen die kunnen draaien op groene stroom of op waterstof uit hernieuwbare bronnen. Het begrip wordt soms ook gebruikt in marketing, waardoor onafhankelijke verificatie en duidelijke definities belangrijk zijn.

Uitdagingen zijn onder meer risico op greenwashing, variatie in definities tussen sectoren, en de feitelijke emissies in de gehele levenscyclus die niet altijd direct zichtbaar zijn. Voorbeelden van koolstofvrije toepassingen zijn elektriciteit uit wind- en zonne-energie, verwarmingssystemen die grotendeels op groene bronnen draaien, en voertuigen die worden opgeladen met volledig groene stroom.