elektriciteit

Elektriciteit is een verzamelnaam voor verschijnselen die samenhangen met elektrische lading en de beweging daarvan. In praktijk gaat het vaak om elektriciteitsstroom: de verplaatsing van elektronen door geleiders. Elektrische lading kan ook statisch aanwezig zijn, wat kan leiden tot vonkoverslag en elektromagnetische krachten bij contact.

Belangrijke begrippen zijn spanning (volt), stroomsterkte (ampère) en weerstand (ohm). De relatie tussen spanning en stroom wordt beschreven door de wet van Ohm: I = V / R. Het vermogen, in watt, geeft aan hoeveel energie per tijd wordt verbruikt of geproduceerd: P = V × I.

Elektriciteitsopwekking en -distributie: elektriciteit wordt opgewekt in centrales (kolen, gas, water, kern) of via hernieuwbare bronnen zoals zon en wind. De energie wordt getransporteerd via hoogspanningsnetten, getransformeerd naar lagere spanningen en verdeeld naar woningen en bedrijven.

Toepassingen zijn overal: verlichting, huishoudelijke apparaten, computers en industriële motoren. Elektrische aandrijving is ook cruciaal in transport en communicatietechniek. Doorgroeide efficiëntie en elektronica hebben de betrouwbaarheid en veiligheid verbeterd.

Veiligheid en milieudruk blijven belangrijk. Elektriciteitsveiligheid richt zich op schokken, brand en kortsluiting. De milieu-impact hangt af van de opwekkingsbron en de efficiëntie van het net en de apparaten.

Historisch onderzoek naar elektriciteit begon met vroege experimenten over lading en veld, gevolgd door elektromagnetisme. In de 19e en 20e eeuw werd generatie en distributie grootschalig ontwikkeld en ontstond het moderne elektriciteitsnet.