kalmeringsmiddelen

Kalmeringsmiddelen is een verzamelnaam voor geneesmiddelen die een rustgevende of slaapbevorderende werking hebben. Ze verminderen angst, spanning en agitatie of bevorderen de slaap door het centrale zenuwstelsel te dempen. In de medische praktijk worden ze gebruikt bij angststoornissen, slapeloosheid en bepaalde psychiatrische aandoeningen, meestal kortdurend en onder medische begeleiding.

Er bestaan verschillende categorieën kalmeringsmiddelen. Benzodiazepines, zoals diazepam, lorazepam en oxazepam, zijn veelgebruikte kalmeringsmiddelen die snel werken maar bij langdurig gebruik kunnen leiden tot tolerantie en afhankelijkheid. Niet-benzodiazepine slaapmiddelen, ook wel z-hypnotica genoemd (bijvoorbeeld zolpidem en zaleplon), hebben een vergelijkbaar doel maar lopen qua farmacologie anders. Barbituraten worden minder vaak toegepast vanwege veiligheidsrisico’s. Andere opties zijn anxiolytica zoals buspiron, antidepressiva met anxiolytische werking en intermittend antihistaminica die soms voor slaap worden gebruikt.

Daarnaast spelen natuurlijke en over-the-counter opties een rol. Melatonine, valeriaan, kamille en lavendel worden door sommige mensen gebruikt om rust te bevorderen. Kava is een andere uitdrukking, maar heeft ernstige leverproblemen veroorzaakt en wordt in sommige regio’s beperkt.

Veiligheid en bijwerkingen zijn belangrijke overwegingen. Veel kalmeringsmiddelen veroorzaken slaperigheid, verstoorde coördinatie en cognitieve effecten, vooral bij ouderen, en kunnen leiden tot interacties met alcohol of andere dempende middelen. Langdurig gebruik kan afhankelijkheid en ontwenningstraining vereisen. Het regelen van het gebruik en het vermijden van abrupt stoppen wordt aanbevolen.

Regelgeving verschilt per land: kalmeringsmiddelen zijn vaak voorgeschreven geneesmiddelen met toezicht op dosering en duur. Historisch gezien groeide het gebruik in de 20e eeuw snel, wat leidde tot bezorgdheid over misbruik en veiligheid en tot strengere voorschrijfregels.