grafstenen

Grafsteen is een steen die een graf markeert en de overledene herdenkt. Ze worden geplaatst op begraafplaatsen en vormen vaak het centrale element van het graf. De materialen variëren veel: graniet en marmer zijn veelgebruikt, maar ook zandsteen, kalksteen, keramiek of metaal komt voor. De vorm en stijl verschillen per regio en periode.

Historisch gezien evolueerden grafstenen van eenvoudige veldmarkeringen naar uitgebreide monumenten. In Nederland en België domineren vaak staande grafstenen met inscripties; soms ligt er een vlakke gedenkplaat. In inscripties staan doorgaans naam, geboortedatum en sterfdatum; daarnaast kunnen persoonlijke teksten, familienaam, of religieuze of symbolische motieven voorkomen.

Typen en kenmerken: verticale staande stenen zijn gebruikelijk en dragen vaak een epitaaf; horizontale grafplaten liggen bij het graf of in familiegraven. Verder bestaan er grafmonumenten zoals familie- of grafkruisen en, in sommige periodes, cenotaaf- of urnmonumenten.

Productie en onderhoud: grafstenen worden uit natuursteen gehouwen of gefreesd en soms gegraveerd of geaccentueerd met tekst en afbeeldingen. Ze worden door professionele grafinrichters of steenhouwerijen geplaatst en verankerd om stabiliteit te garanderen. Onderhoud omvat regelmatig schoonmaken met water en een zachte borstel; agressieve chemicaliën of schrobben kunnen het oppervlak beschadigen.

Regelgeving en erfgoed: begraafplaatsen hanteren regels over toelating, verwijdering en restauratie van grafstenen. Stabiele en goed onderhouden stenen dragen bij aan herinnering en erfgoed, terwijl vandalisme of verval aandacht en conservatie vereisen.