geleerd

Geleerd is het voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord leren. Het verschijnt in voltooide tijden met hebben, bijvoorbeeld: ik heb geleerd, hij heeft geleerd. Het kan ook in samengestelde tijden voorkomen met andere vormen van leren.

Daarnaast kan geleerd optreden als bijvoeglijk naamwoord met de betekenis “scholarly” of “goed onderlegd”. Voorbeelden: een geleerde man, geleerde literatuur, een geleerde uitleg. In die zin geeft geleerd aan dat iemand kennis of expertise bezit, vaak op een bepaald vakgebied.

Geleerd kan ook als zelfstandig naamwoord voorkomen in de betekenis van “scholar” of “geleerde”; bijvoorbeeld: De geleerde sprak over zijn bevindingen. Het meervoud is geleerden. Het woord wordt in academische en literaire contexten gebruikt om te verwijzen naar personen die uitgebreide kennis hebben opgebouwd op een bepaald gebied, of naar bronnen die als intellectueel gezag gelden.

Etymologie en morfologie: geleerd is afgeleid van de stam leer door het voegwoord ge- en de uitgang -d, waardoor het ontstaat als voltooid deelwoord van leren. Het werkwoord leren zelf vindt zijn oorsprong in de Germaanse talen, met vergelijkbare vormen in verwante talen. In het moderne Nederlands is geleerd gebruikelijk in zowel adjectieve als nominale functies, waarbij de precieze betekenis afhangt van de context: de handeling van leren (leren/hebben geleerd) versus de beschrijving van een persoon of bronnen als zijnde degelijk of deskundig.