embolische

Embolische is een medisch begrip dat betrekking heeft op een embool of op verschijnselen die door een embool worden veroorzaakt. Een embool is een losgeraakt stukje materiaal of vloeistof dat een bloedvat kan afsluiten, waardoor de bloedstroom op een distale locatie wordt geblokkeerd. Embolieën kunnen bestaan uit verschillende materialen, zoals een trombusfragment (trombo-embolus), vetdeeltjes, lucht, tumorcellen of bacteriën.

Een embool kan ontstaan in het hart, in grote venen of in het arteriële gedeelte van de circulatie en vervolgens door de bloedbaan elders een vulling plaatsen. Afhankelijk van de plek waar de occlusie optreedt, kan een embolie ernstige ischemie en mogelijk infarct veroorzaken in organen zoals de hersenen, het hart, de longen of ledematen. Een beroerte door embolie wordt vaak aangeduid als een embolische beroerte. Een veelvoorkomende ernstige vorm is de longembolie (pulmonale embolie) waarbij de longslagaders worden geblokkeerd.

Symptomen hangen af van de locatie van de occlusie: bijvoorbeeld acute neurologische uitval bij een hersenembolie, plotselinge pijn, koelte en bleke of paarse verkleuring van een ledemaat bij een ledemaatische ischemie, of plotselinge kortademigheid en pijn op de borst bij longembolie. Diagnose berust op beeldvorming zoals CT-angiografie of MRI bij beroerte, CT-scan voor longembolie en duplex-ultrageluid voor diepe veneuze trombose, ondersteund door bloedtesten zoals D-dimeer.

Behandeling richt zich op snelle reperfusie en preventie van herhaalde embolieën. Dit omvat anticoagulantia, trombolyse in geselecteerde gevallen, endovasculaire thrombectomie of chirurgische embolectomie, en behandeling van onderliggende oorzaken en risicofactoren. Preventie omvat mobilisatie, risicobeoordeling en gerichte antistollingsmaatregelen bij hoog risico.