eiwitopname

Eiwitopname verwijst naar de hoeveelheid eiwitten die uit voeding wordt afgebroken in de dunne darm, waarna de resulterende aminozuren in het bloed terechtkomen en beschikbaar zijn voor lichaamsprocessen zoals spieropbouw, onderhoud van organen en de productie van enzymen en hormonen. De opname hangt af van digestie, absorptie en de werking van aminozuren in cellen. Niet alle ingenomen eiwit wordt direct gebruikt voor spieropbouw; sommige aminozuren dienen als energiebron of worden omgezet in andere moleculen.

Factoren die de eiwitopname beïnvloeden, zijn onder meer de kwaliteit en samenstelling van het eiwit (met name het aanbod van essentiële aminozuren en het leucinegehalte), de digestiesnelheid (snel verterende eiwitten zoals wei versus langzamer verterende eiwitten zoals caseïne), en de samenstelling van de maaltijd (vezels, vetten en koolhydraten kunnen de vertering vertragen). Leeftijd, lichamelijke activiteit, gezondheid van de darm en de totale energiebalans spelen eveneens een rol.

Aanbevelingen zijn voornamelijk gericht op eiwitverbruik en spieropbouw. Een algemene richtlijn voor volwassenen is circa 0,8 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag, terwijl sporters vaak 1,2 tot 2,0 g/kg/d nodig hebben, en oudere volwassenen mogelijk 1,0–1,2 g/kg/d. Het is gebruikelijk om eiwitinname te verspreiden over de dag, bijvoorbeeld 0,25–0,40 g/kg per maaltijd, om spierproteïnesynthese optimaal te ondersteunen. Eiwitkwaliteit wordt beoordeeld met maatstaven als DIAAS en PDCAAS; dierlijk eiwit heeft meestal een hogere score dan veel plantaardige eiwitten, al kunnen plantaardige bronnen en combinaties een complete aminozuurvoorziening leveren.

Overmatige langdurige eiwitinname kan bij sommige mensen belasting geven aan de nieren; bij gezonde personen is dit risico beperkt, maar medische adviezen worden aanbevolen bij sprake van nier- of leveraandoeningen.