cilindrisch

Cilindrisch is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar een vorm of eigenschap die op een cilinder lijkt. In de meetkunde is een cilinder een driedimensionale figuur met twee parallelle, cirkelvormige basissen en een gebogen oppervlak dat deze basissen verbindt. Een rechte (of rechtcirkelvormige) cilinder heeft de basissen loodrecht op de langsas.

De belangrijkste eigenschappen van een rechte cilinder zijn onder meer de inhoud en de oppervlakte. Voor een cilinder met straal r en hoogte h is het volume V = π r^2 h. De totale oppervlakte bedraagt S = 2π r^2 + 2π r h, waarbij de term 2π r^2 de twee basissen vertegenwoordigt en 2π r h het zijvlak beschrijft. Het zijvlak kan ook afzonderlijk worden berekend als de lengte van de omtrek van de basis (2π r) maal de hoogte h.

In de wiskunde wordt vaak gesproken over het cylindrische coördinatensysteem, waarin een punt in drie dimensies wordt gegeven door (r, θ, z). Dit systeem is handig bij rotatie- symmetrie. Veranderingen naar cartesische coördinaten verlopen via x = r cos θ, y = r sin θ en z = z.

Toepassingen van cilindrische vormen komen veel voor in het dagelijks leven (blikjes, pijpen, flessen) en in techniek en wiskundige modellering. Daarnaast verwijst cilindrische projectie naar een kaartprojectie waarbij een bol wordt afgebeeld op een cilindrische oppervlaktet, met voorbeelden zoals de equirectangular en Mercator-projecties, die verschillende vormen van distortie veroorzaken afhankelijk van de latitude.