gebogen

Gebogen is een Nederlands woord met meerdere nauw verwante betekenissen. Het is het voltooid deelwoord van het werkwoord buigen en dient daarom vaak als werkwoordsvorm in samengestelde tijden, bijvoorbeeld: Ik heb het metaal gebogen. Daarnaast functioneert gebogen als bijvoeglijk naamwoord en beschrijft het iets dat niet recht, maar geplooid of van vorm veranderd is, zoals een gebogen lijn of een gebogen staaf.

In de meest algemene zin verwijst gebogen naar iets met een kromming of bocht. Het kan gaan om natuurlijke vormen, zoals een gebogen kustlijn, maar ook om door mensen gemaakte voorwerpen en elementen, zoals een gebogen brug, een gebogen stang of een gebogen blad van een gereedschap. Het woord geeft meestal een rustige, continue kromming aan in tegenstelling tot een scherpe hoek of rechte lijn.

In taal en communicatie heeft gebogen daarnaast een idiomatische en grammaticale rol. Als zinsdeel kan het betekenen dat iemand zich over een zaak buigt of er aandacht aan schenkt, zoals in de uitdrukking zich gebogen over een vraag. In het dagelijks taalgebruik wordt het vaak gebruikt als synoniem voor krom getrokken of geplooid, maar nuances bestaan: krom is vaak wat aanzettelijker en scherpere krommingen kan accentueren, terwijl gebogen vaak wijst op een vloeiende kromming.

Zie ook termen als krom, recht en buigen; woordvormen en uitdrukkingen met buigen en buiging laten de relatie tussen structuur en beweging in taal en vorm zien.