cholesterolbeheer

Cholesterolbeheer is het proces gericht op het controleren en verlagen van cholesterol- en lipidenspiegels om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Het omvat zowel leefstijlaanpassingen als medicamenteuze behandeling en regelmatige controle.

De belangrijkste target is het LDL-cholesterol (LDL-C), dat sterk geassocieerd is met atherosclerose. De gewenste LDL-C-waarden variëren afhankelijk van het individuele risicoprofiel en de richtlijnen die worden gevolgd. Over het algemeen geldt dat hoe hoger het risico, hoe strakker het doel. Daarnaast wordt vaak naar non-HDL-cholesterol en triglyceriden gekeken, vooral als LDL-C niet volledig het risico samenvat.

Leefstijl vormt een fundamenteel onderdeel van cholesterolbeheer. Regelmatige lichaamsbeweging, gezond eten met veel vezels en onverzadigde vetten, het beperken van verzadigde vetten en transvetten, en het bevorderen van gewichtstoename of gewichtsverlies waar nodig dragen bij aan lagere LDL-C en betere lipidenbalans. Stoppen met roken en matig alcoholgebruik zijn eveneens belangrijk. Bij sommige mensen kunnen voedingssupplementen of plantaardige sterolen/stanolen een aanvullende rol spelen.

Medicatie wordt meestal ingezet wanneer leefstijl alleen onvoldoende is of bij hoog risico. Een statine is vaak de eerste keus vanwege sterke LDL-C-verlaging en cardiovasculair risicoreductie. Als aanvullende behandeling zijn ezetimibe, PCSK9-remmers, en soms bempedoïnezuur beschikbaar. Bij statine-intolerantie zijn alternatieven of combinatietherapie mogelijk. Voor hoge triglyceriden kan ook specifieke behandeling nodig zijn.

Monitoring vindt plaats via periodieke lipidenonderzoeken. Na start of wijziging van therapie worden lipiden vaak na 6 tot 12 weken herbeoordeeld, daarna regelmatig vastgesteld. Bij familiaire hypercholesterolemie is vaak intensieve behandeling en familiegerichte screening aanbevolen.