gezond

Gezond is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betekent “in goede gezondheid” of “niet ziek”. Het beschrijft meestal mensen, dieren of dingen die functioneren zoals het hoort, en verwijst naar de algehele toestand van welzijn of naar lichamelijke conditie. Gezondheid is het zelfstandige naamwoord dat hiermee samenhangt.

Veelgebruikte uitdrukkingen en toepassingen zijn onder meer gezonde voeding, gezond eten, en een gezonde leefstijl. Het begrip komt ook voor in medische en publieke gezondheidscontexten, waar het draait om het voorkomen van ziekte en het bevorderen van welzijn door aandacht voor voeding, beweging, slaap en leefgewoonten. Een bekende uitdrukking is gezond verstand, wat verwijst naar redelijk en logisch handelen. Daarnaast wordt gezond ook in bredere zin gebruikt om betrouwbaarheid of betrouwde staat van iets aan te geven, bijvoorbeeld een gezond systeem of een gezond klimaat.

Verwante termen zijn gezondheid (het totaal aan welzijn en lichamelijke conditie) en gezondheidszorg, gezondheidsbeleid en gezondheidsbevordering (gebieden die zich bezighouden met zorg, beleid en preventie). In de dagelijkse taal, in onderwijs, media en volksgezondheid speelt gezond een centrale rol bij het stimuleren van welbevinden en preventie van ziekte. In Vlaanderen en Nederland zijn termen als een gezonde leefstijl en gezonde keuzes standaard in voorlichting en communicatie over welzijn.

Etymologisch is gezond verwant aan het Duitse gesund en vindt zijn oorsprong in oudere Nederlandse vormen zoals gezunt; beide delen een gemeenschappelijke Germaanse wortel die gezondheid of welbevinden aanduidt.