gewichtstoename

Gewichtstoename is een toename van het lichaamsgewicht ten opzichte van een eerder gewicht. Het kan tijdelijk of langdurig zijn en kan doelmatig zijn (bijvoorbeeld bij spieropbouw of tijdens zwangerschap) of onbedoeld (bijvoorbeeld door gezondheidsproblemen of medicijngebruik). De toename kan bestaan uit meer vetmassa, meer spiermassa of vochtretentie.

Oorzaken en factoren: Gewichtstoename ontstaat wanneer de energie-inname langer hoger is dan de energie-uitgave. Invloeden zijn onder meer een afname van lichamelijke activiteit, veranderingen in voeding en leeftijd. Medische aandoeningen zoals hypothyreoïdie, Cushing-syndroom en insulineresistentie kunnen tot gewichtstoename leiden, net als aandoeningen aan hart, lever of nieren. Medicijnen zoals glucocorticoïden, antidepressiva en antipsychotica kunnen ook bijdragen. Zwangerschap en puberteit zijn natuurlijke oorzaken, en vochtretentie kan plotselinge gewichtstoename veroorzaken.

Metingen en evaluatie: De belangrijkste maatstaf is het gewicht, vaak in combinatie met de BMI. Het volgen van gewichtstrends over tijd helpt om te onderscheiden tussen gezonde groei en ongewenste toename. Bij kinderen en adolescenten zijn groeicurves eveneens informatief. Bij plotselinge of snelle gewichtstoename of bij tekenen van vochtretentie is medische evaluatie aangewezen.

Gezondheidseffecten en aanpak: Langdurige gewichtstoename, vooral bij toename van vetmassa, vergroot het risico op obesitas-gerelateerde aandoeningen zoals type 2-diabetes, hart- en vaatziekten en slaapapneu. Een effectieve aanpak omvat een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en, indien nodig, behandeling van onderliggende aandoeningen of medicatie bijwerkingen, altijd onder begeleiding van zorgverleners. Bij aanhoudende of ernstige klachten moet men een arts raadplegen.