cardiovasculair

Cardiovasculair verwijst naar het cardiovasculaire systeem, dat bestaat uit het hart, de bloedvaten en het bloed. Het systeem zorgt voor de perfusie van organen en weefsels door transport van zuurstof, kooldioxide, voedingstoffen en afvalstoffen, en speelt een centrale rol bij de bloeddruk en temperatuurregeling. Het begrip omvat zowel de hartfunctie als de vasculaire circulatie en de regulatie van de circulatie door het autonome zenuwstelsel en hormonen.

Het hart pompt bloed via twee gekoppelde circuits: de longcirculatie (pulmonale circulatie) en de systeemcirculatie (grote kring). De hartwand bestaat uit drie lagen: endocardium, myocardium, epicardium. Het hart heeft vier kamers: linker en rechter atrium, linker en rechter ventrikel. De bloedvaten omvatten slagaders, aders en haarvaten.

Cardiale output (CO) is het product van hartritme (HR) en slagvolume (SV). CO bepaalt de bloedtoevoer naar organen. Het hartritme wordt gereguleerd door de sinusknoop en de AV-knoop; het autonome zenuwstelsel en hormonen sturen de kracht en snelheid van samentrekkingen. Bloeddruk wordt gereguleerd door cardiac output en vaatweerstand; endotheelfunctie houdt de bloedvaten flexibel.

Cardiovasculaire aandoeningen zijn wereldwijd een belangrijke doodsoorzaak. Veelvoorkomende aandoeningen zijn coronair lijden/ischemie, hartfalen, hypertensie, hart- en aritmieën en beroertes. Risicofactoren zijn leeftijd, roken, ongezonde voeding, gebrek aan lichamelijke activiteit, overgewicht, diabetes en familiegeschiedenis.

Diagnostiek omvat elektrocardiografie (ECG), echocardiografie, beeldvorming zoals CT/MRI en bloedonderzoek. Behandeling varieert van leefstijlaanpassingen en medicatie (antihypertensiva, statines, antitrombotica) tot invasieve procedures zoals percutane coronaire interventie (angioplastie) of bypasschirurgie; apparaten zoals pacemakers of defibrillatoren kunnen ritmestoornissen behandelen.

---