bekwaamhedencompetenties

Bekwaamheden en competenties is een term die in human resources en onderwijs gebruikt wordt om te beschrijven wat een persoon kan en hoe goed hij of zij daarin kan opereren in een specifieke context. Het begrip omvat zowel de capaciteiten als het gedrag dat nodig is om taken effectief uit te voeren.

Bekwaamheden verwijzen naar de mogelijkheden die iemand bezit of kan ontwikkelen. Dit kan intellectuele capaciteiten, fysieke vaardigheden of sociale en communicatieve vermogens omvatten. Bekwaamheden zijn vaak minder direct observeerbaar en dienen als bouwstenen voor competenties; ze kunnen aangeboren zijn of door oefening en ervaring ontwikkeld worden.

Competenties betreffen daarentegen doorgaans een samenhang van kennis, vaardigheden en houdingen die in een concrete situatie leiden tot effectief gedrag. Een competentie is meestal observeerbaar en meetbaar opgebouwd uit gedragsindicatoren en prestatiedoelen. In veel organisaties wordt onderscheid gemaakt tussen kerncompetenties (algemeen toepasbaar) en functiecompetenties (specifiek voor een rol).

De relatie tussen bekwaamheden en competenties is dat bekwaamheden de basis vormen waarop competenties rusten. Competenties zijn dus contextgebonden en meetbaar, terwijl bekwaamheden meer universeler kunnen zijn.

Toepassingen omvatten: arbeidsanalyse, werving en selectie, opleidingsontwerp en prestatiebeoordeling. Competentiemodellen beschrijven welke competenties vereist zijn voor een functie en dienen als leidraad voor leerdoelen, evaluatie en loopbaanontwikkeling. Ontwikkeling gebeurt via training, coaching en praktijkervaring, met evaluatie middels observaties, simulaties en feedback (bijv. 360 graden).

Zoeken naar duidelijke definities en afstemming op de context is essentieel, omdat interpretaties van bekwaamheden en competenties per sector kunnen verschillen.