antigenantistofcomplexen

Antigenantistoffcomplexen, ook wel immuuncomplexen genoemd, zijn moleculaire structuren die ontstaan wanneer antistoffen (immunoglobulinen) binden aan antigenen. Deze complexen kunnen in oplosbare vorm in het bloed en de weefselvloeistoffen voorkomen, maar kunnen bij bepaalde omstandigheden neerslaan in weefsels of organen. De grootte en samenstelling van de complexen bepalen hun oplosbaarheid en hoe snel ze worden verwijderd door het immuunsysteem.

Complexvorming gebeurt via multivalente interacties tussen antigeen en antistof. Bij verschillende antigen-antistofverhoudingen ontstaan uiteenlopende complexgroottes: grote, neerslagachtige of oplosbare complexen versus kleinere complexen. Grote oplosbare complexen worden meestal snel door de lever en milt verwijderd; kleinere complexen kunnen zich in weefsels ophopen en daar complement activeren en ontstekingscellen aantrekken, wat leidt tot weefselbeschadiging.

Immuuncomplexen spelen een centrale rol bij type III-hypersensitiviteitsreacties en kunnen ontstekingsreacties veroorzaken in nieren, gewrichten en huid. Afzetting van immuuncomplexen kan leiden tot glomerulonefritis, vasculitis en artritis, zoals gezien bij serumziekte, post-streptokokken glomerulonefritis en sommige vormen van systemische lupus erythematosus.

Diagnostiek kan bestaan uit signalen van complementactivatie, zoals verlaagd C3- en C4-niveaus, en de aanwezigheid van immuuncomplexen kan worden aangetoond met tests zoals C1q-bindingsassays of immunofluorescentie op weefselmonsters. Behandeling richt zich op het verminderen van antigenbelasting en ontstekingsreacties; in ernstige gevallen kan plasmapherese of immunosuppressie worden toegepast, afhankelijk van de onderliggende aandoening.