Ovulatieinductie

Ovulatie-inductie is een medische behandeling die gericht is op het stimuleren van ovulatie bij vrouwen bij wie de ovulatie onregelmatig of afwezig is. Het doel is regelmatiger menstruele cyclus en verhoogde zwangerschapskansen, vaak in combinatie met inseminatie (IUI) of in vitro fertilisatie (IVF).

Indicaties omvatten aanhoudende anovulatie of oligo-ovulatie bij vruchtbaarheidsproblemen, met bijvoorbeeld polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), hypothalamische amenorroe of onduidelijke ovulatoire dysfunctie. Ook na diagnostische evaluatie kan ovulatie-inductie worden aangeboden om spontane ovulatie terug te brengen of cyclusgericht te werken voor IUI/IVF.

Middelen en werkwijze: Eerste keus zijn orale middelen zoals clomifeenacetaat (clomifene citrate) of letrozol. Clomifeen stimuleert ovulatie door blokkeren van oestrogeenreceptoren in de hypothalamus, wat leidt tot verhoogde vrijgave van FSH en LH. Letrozol remt aromatase en verlaagt oestrogeen, waardoor de gonadotrope output stijgt. Als respons onvoldoende is, kunnen injecties met gonadotropinen (FSH, soms in combinatie met LH) worden gegeven onder regelmatige beeldvorming. In elke cyclus wordt de rijpheid van de follikels gevolgd met transvaginale echografie en hormonale monitoring; wanneer een follikel rijp is, wordt een trigger-injectie met hCG gegeven om de ovulatie op gang te brengen, soms gevolgd door GnRH-agonist bij specifieke protocollen.

Monitoring en veiligheid: cycli worden nauwkeurig gevolgd om optimale follikelgroei te bepalen en belangrijke hormoonniveaus te controleren. Belangrijke risico's zijn multiple zwangerschap en, bij gonadotrope stimulatie, ovariële hyperstimulatie (OHSS). Dosisverhoging en behandelduur worden zo beperkt mogelijk gehouden om deze risico's te beperken. Overweegbaar zijn ook factoren zoals de onderliggende oorzaak en leeftijd.

Effectiviteit en alternatieven: per cyclus variëren succespercentages aanzienlijk naar oorzaak en behandelde populatie (vaak enkele tot tientallen procenten per cyclus). Bij insufficiënte respons kan overgang naar intensievere stimulatie (bv. gonadotropines met IVF of directe IVF) worden overwogen. Leefstijlmaatregelen, zoals gewichtsreductie bij PCOS, kunnen ook ovulation verbeteren en de kans op zwangerschap vergroten.