onregelmatig

Onregelmatig is een Nederlands woord dat verwijst naar iets dat afwijkt van een vaste regel, patroon of verwachting. Het kan slaan op voorwerpen, gebeurtenissen of gedragingen die niet volgens de gebruikelijke orde verlopen, en draagt vaak de connotatie van onvoorspelbaarheid of inconsistentie. Het woord is afgeleid van voorvoegsel on- (niet) en regelmatig (volgens regel).

In de taalkunde wordt onregelmatig vooral gebruikt voor werkwoorden waarvan de vervoeging niet volgens een regelmatige patroon verloopt. Voorbeelden zijn zijn, hebben, kunnen, gaan en zien. Deze werkwoorden kennen stamveranderingen of andere afwijkingen in de verleden tijd en/of het voltooid deelwoord. Bijvoorbeeld: zijn – ik ben, jij bent, hij is; verleden tijd was; deelwoord geweest. hebben – ik heb, jij hebt, hij heeft; verleden tijd had; deelwoord gehad. gaan – ik ga, jij gaat, hij gaat; verleden tijd ging; deelwoord gegaan. zien – ik zie, jij ziet, hij ziet; verleden tijd zag; deelwoord gezien. Sommige overige werkwoorden zoals krijgen vertonen eveneens irregulariteit (krijgen – ik krijg, kreeg; deelwoord gekregen).

Onregelmatigheid komt ook voor buiten taalkunde: bijvoorbeeld in het dagelijks taalgebruik kan men spreken van onregelmatige werktijden, een onregelmatig dienstrooster of een onregelmatige hartslag. In bredere zin duidt onregelmatig op iets dat buiten de normale structuur of regelmaat valt en daardoor soms als ongebruikelijk of grillig wordt ervaren.