Onregelmatigheid

Onregelmatigheid is het kenmerk van iets dat afwijkt van een vast patroon, regelmaat of standaardprocedure. Het begrip wordt in verschillende contexten gebruikt en kan verwijzen naar zowel taalkundige als praktische afwijkingen. De term is afgeleid van onregelmatig en regelmatigheid, met het achtervoegsel -heid om het als eigenschap uit te drukken.

In de taalwetenschap verwijst onregelmatigheid vooral naar onregelmatige werkwoorden: vormen die niet volgens de algemene vervoegingsregels worden gevormd. Voorbeelden zijn gaan (verleden tijd: ging; voltooide deelwoord: gegaan), zijn (verleden tijd: was; voltooid deelwoord: geweest), hebben (verleden tijd: had; voltooid deelwoord: gehad), eten (verleden tijd: at; voltooid deelwoord: gegeten). Zulke vormen moeten doorgaans uit het hoofd worden geleerd, omdat ze afwijken van de regelmatige patronen.

Daarnaast kan onregelmatigheid ook voorkomen in andere domeinen. Een onregelmatige dienstregeling beschrijft een rooster dat niet volgens een vast patroon verloopt. In administratieve processen kunnen onregelmatigheden leiden tot inconsistenties in documenten of betalingen. In de wetenschap en statistiek duiden onregelmatigheden op afwijkingen in data, zoals meetfouten of uitschieters die niet in het model passen.

Het begrip onderstreept het verschil tussen wat wel volgens regelmaat verloopt en wat afwijkt. Het identificeren en benoemen van onregelmatigheden is vaak de eerste stap in kwaliteitszorg, het corrigeren van processen of het verfijnen van voorspellende modellen.