gegeten

Gegeten is de voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord eten. Het betekent letterlijk “door iemand gegeten” of “is gegeten” en wordt gebruikt om aan te geven dat de handeling van eten voltooid is. In het dagelijks taalgebruik komt gegeten vooral voor in combinatie met de hulpwerkwoorden hebben of worden.

Richting hebben en voltooid verleden Tijdvoorschriften: met helpen heeft eten gewoonlijk het hulpwoord hebben in de voltooide tijden. Voorbeelden: Ik heb gegeten, Jij hebt gegeten, Hij heeft gegeten. Ook ontstonden tijdsvormen zoals ik had gegeten, zij zouden hebben gegeten, waarbij gegeten als voltooid deelwoord blijft functioneren.

Lijdende vorm en passages: gegeten verschijnt ook in de lijdende vorm met worden. Tegenwoordige tijd: Het brood wordt gegeten. Verleden tijd: Het brood werd gegeten. Een agent kan worden genoemd met door: Het brood werd door de gasten gegeten. In deze constructies blijft gegeten het deelwoord dat de actie aanduidt.

Bijvoeglijke en andere betekenissen: in standaardtaal fungeert gegeten doorgaans als een voltooid deelwoord en niet als zelfstandig adjectief. Er bestaan wel uitdrukkingen zoals “opgegeten” (eigenlijk helemaal opgebruikt/uitgegeten) die vaker voorkomen om een voltooide toestand van consumptie uit te drukken.

Etymologie: gegeten wordt gevormd door het prefix ge- plus de stam van eten en is een van de regelmatige voltooid deelwoordvormen in het Nederlands. Het woord is wijdverbreid in alle registers van de taal en komt voor in zowel informele als formele teksten.