Olieafbraak

Olieafbraak verwijst naar het verval of de afbraak van oliecomponenten, zoals koolwaterstoffen in ruwe olie en smeerolie, door een combinatie van fysische, chemische en biologische processen in natuurlijke en menselijke omgevingen. De term omvat zowel abiotische (niet-biologische) processen als biotische (microbiële) afbraak, en vindt plaats in bodems, waterlopen, kustgebieden en verontreinigde locaties.

De belangrijkste afbraakmechanismen zijn abiotische en biotische routes. Abiotische processen omvatten verdamping, oplosbaarheid en fotochemische oxidatie die oliemoleculen veranderen in meer wateroplosbare verbindingen. Biotische afbraak gebeurt door micro-organismen (voornamelijk bacteriën en schimmels) die koolwaterstoffen gebruiken als koolstofbron en afbreken tot kortere koolwaterstoffen, uiteindelijk CO2 en water in aerobe omgevingen; in anaërobe omgevingen kunnen ook methaan en CO2 ontstaan.

Factoren die de afbraak beïnvloeden zijn onder andere olie-eigenschappen (lichte olie verdampt sneller dan zware olie), temperatuur, beschikbaarheid van zuurstof en nutriënten (stikstof en fosfor), waterchemie zoals pH en zoutgehalte, en het al dan niet toepassen van dispersants of andere remedieërmaatregelen. De snelheid en het pad van afbraak variëren afhankelijk van de omgeving en de specifieke olie.

Monitoring van olieafbraak gebeurt met metingen van total petroleum hydrocarbons (TPH) en specifieke koolwaterstoffen zoals PAH’s, met analytische technieken als GC-FID en GC-MS. Deze informatie helpt bij het beoordelen van natuurlijke attenuatie, de effectiviteit van bioremediatie en milieurisico’s.

In milieuprojecten wordt olieafbraak gestimuleerd via natuurlijke attenuatie of bioremediatie, vaak met biostimulatie (toevoeging van stikstof en fosfor) en soms bioaugmentatie. Technieken zoals landfarming, gecontroleerde aeratie en in situ bemodering kunnen de afbraak versnellen; dispersants worden soms toegepast bij zeegevallen, met afwegingen over milieueffecten en effectiviteit.