NOxgassen

NOxgassen is een verzamelnaam voor stikstofoxiden, met name stikstofmonoxide (NO) en stikstofdioxide (NO2). In de literatuur wordt vaak gesproken over NOx als groep, omdat beide stoffen samen voorkomen en chemisch aan elkaar gerelateerd zijn. NOxgassen ontstaan vooral bij verbrandingsprocessen waarbij stikstof in de lucht reageert met oxiden bij hoge temperatuur.

In de atmosfeer spelen NOxgassen een centrale rol bij de vorming van troposferische ozon en fijnstof, en ze dragen bij aan zure deposities. Ze kunnen leiden tot smog en hebben significante effecten op luchtkwaliteit en gezondheid. NOxgassen kunnen ook bijdragen aan eutrofiëring en veranderde chemische samenstelling van ecosystemen via interacties met andere stikstofverbindingen.

Belangrijkste bronnen van NOxgassen zijn menselijke activiteiten, vooral verkeer (auto’s en vrachtwagens), centrales voor elektriciteitsopwekking, bedrijfs- en industriële processen, en verbrandingsinstallaties. Natuurlijke bronnen zoals bliksem leveren ook NOxgassen, maar dragen minder bij aan de totale antropogene emissies in stedelijke gebieden.

Gezondheid en milieu worden beïnvloed door blootstelling aan NOxgassen, vooral NO2, wat de luchtwegen kan irriteren en astma- en hart- en vaatklachten kan verergeren. Milieu-impact omvat ozonvorming op laag niveau en schadelijke effecten op ecosystemen.

Regulering en mitigatie richten zich op vermindering van NOxemissies door emissiestandaarden, schonere verbrandingstechnologieën en aftertreatment. Voor voertuigen omvat dit onder meer drie-wegkatalysatoren, uitlaatgasrecirculatie en, bij diesel, selectieve katalytische reductie met ureum of ammoniak. N2O wordt soms ook als stikstofoxide genoemd, maar behoort typischerwijs niet tot NOx onder dezelfde definities en is eerder een klimaatgat in zijn eigen categorie.