Medicijnonverenigbaarheden

Medicijnonverenigbaarheden verwijzen naar situaties waarin twee of meer medicijnen niet gelijktijdig of via dezelfde toedieningsroute mogen worden toegediend, omdat zij elkaar kunnen beïnvloeden, een afbraak of ongewenste reactie kunnen veroorzaken, of de werkzaamheid kunnen verminderen. Ze kunnen optreden bij het mengen van medicijnen in een infuusoplossing, bij gelijktijdige toediening via een Y-koppeling, of bij gebruik van dezelfde infuuslijn zonder tussenoplossing.

Er worden verschillende typen incompatibiliteit onderscheiden. Chemische of fysische incompatibiliteit ontstaat wanneer medicijnen chemisch reageren of neerslaan in de oplossing, wat kan leiden tot precipitaties of verandering van constellatie van de stof. Farmacokinetische incompatibiliteit houdt in dat de absorptie, distributie, metabolisme of excretie van een middel wordt beïnvloed door een ander middel, wat de hoeveelheid beschikbare medicijn kan veranderen. Farmacodynamische incompatibiliteit betreft tegengestelde of versterkte effecten op de werking van de targeting, waardoor de therapeutische uitkomst kan afwijken of verhoogde bijwerkingen kunnen ontstaan.

Veelvoorkomende gevolgen zijn vermindering van werkzaamheid, toename van toxiciteit, vorming van onoplosbare neerslagen of onvoorspelbare klinische reacties. Detectie gebeurt via controle van medicatielijsten, literatuur en fabrikantcompatibiliteitskaarten, en door afnemende of afwijkende klinische respons. Beheer omvat vermijden van gelijktijdige toediening in dezelfde lijn, gebruik van aparte toedieningsroutes, tussenoplossers zoals saline, en consultaties met de apotheek of medicatiecommissies.

Preventie richt zich op vooraf controleren van compatibiliteitsinformatie, strikt volgen van ziekenhuisprotocollen, kiezen van geschikte diluenten en volgorde van toediening, en waar nodig kiezen voor alternatieve toedieningsroutes of verpakking. Schreent nadruk ligt op goede communicatie, registratie en continue educatie om medicijnonverenigbaarheden te voorkomen.