Mediawijsheid

Mediawijsheid is het vermogen om media en digitale technologieën bewust, kritisch en verantwoordelijk te gebruiken. Het omvat het lezen, begrijpen, evalueren en creëren van media-inhoud, en het herkennen van de invloed van mediaboodschappen op meningen, gedrag en de samenleving. Mediawijsheid is relevant voor alle leeftijden en kan zowel individuen als gemeenschappen beschermen tegen misinformatie en manipulatie.

Belangrijke competenties zijn onder meer kritisch denken bij het beoordelen van informatie en bronnen, controleren van feiten en reclameclaims, en het herkennen van vooringenomenheid en manipulatie. Daarnaast gaat het om inzicht in hoe media representeren, hoe framing werkt en hoe privacy, data en online veiligheid in het digitale veld spelen. Ook het verantwoord maken en delen van media-inhoud, auteursrechten respecteren en ethisch communiceren horen erbij.

Toepassingsgebieden omvatten onderwijs, opvoeding, media-industrie en openbare dienstverlening. In het onderwijs wordt mediawijsheid steeds vaker geïntegreerd in vakken zoals taal, burgerschap en digitale geletterdheid. Bibliotheken, jeugdwerk en maatschappelijke organisaties werken eraan om vaardigheden te ontwikkelen en weerbaar te maken tegen desinformatie. Het doel is mensen in staat te stellen actief, verantwoordelijk en democratisch deel te nemen aan de digitale samenleving.

Beleidsmatig wordt mediawijsheid in veel landen gezien als een cruciaal onderdeel van onderwijs en maatschappelijke participatie. Initiatieven richten zich op lesmateriaal, trainingen voor leraren en ouders, en publiek verantwoordelijke mediagebruik. Kritiekpunten betreffen de praktijk en het meten van effectiviteit, en de behoefte aan inclusieve strategieën die rekening houden met verschillende vaardigheidsniveaus en talen.