Hypertrofie

Hypertrofie is de toename van de grootte van een orgaan of weefsel als gevolg van vergroting van de individuele cellen, in tegenstelling tot hyperplasie waarin het celaantal toeneemt. De term wordt op verschillende weefsels toegepast en kan fysiologisch of pathologisch zijn. Hypertrofie kan zich concentreren op een duidelijke toename van maat (bijvoorbeeld in spierweefsel) of gepaard gaan met veranderingen in structuur en functie van het betrokken weefsel.

Bij skeletspierhypertrofie ontstaat door regelmatige training een toename van myofibrillen en sarcomeren in de spiercellen, waardoor de spiermassa en kracht toenemen. Dit is meestal een fysiologische aanpassing aan verhoogde belasting en gaat gepaard met veranderde eiwitsynthese en metabolische aanpassingen. Hypertrofie kan ook voorkomen als reactie op disbalans of ziekten, maar dan kan het functieverlies of pijn veroorzaken.

Cardiale hypertrofie is een veelvoorkomende pathologische vorm, meestal als adaptieve reactie op chronische drukbelasting zoals hypertensie of aortaklepstenose. De linker ventrikelwand verdikt, wat de ventrikelvulling en diastolische functie kan beïnvloeden. Daarnaast bestaat er fysiologische cardiale hypertrofie bij sportbeoefening (athlete’s heart), die doorgaans symmetrisch en reversibel is zonder significante diastolische disfunctie.

Diagnostiek heeft vaak beeldvorming nodig, zoals echocardiografie of MRI, en histologie kan vergrote cardiomyocyten laten zien. Het onderscheid tussen fysiologische en pathologische hypertrofie is cruciaal, omdat pathologische hypertrofie kan leiden tot hartritmestoornissen, congestief hartfalen en verhoogd risico op complicaties.

Behandeling en prognose hangen af van de onderliggende oorzaak. Fysiologische hypertrofie vereist meestal geen behandeling, terwijl pathologische hypertrofie gericht is op het verlichten van de belasting (bijvoorbeeld bloeddrukreductie, medicatie) en monitoring van complicaties.