uitkomstenevaluatie

Uitkomstenevaluatie is een evaluatiebenadering die gericht is op het meten en beoordelen van de resultaten van een beleid, programma of interventie. Het onderzoekt wat er daadwerkelijk is bereikt bij de doelgroep en welke bredere maatschappelijke effecten zijn opgetreden, in relatie tot vooraf vastgestelde doelstellingen en verwachte uitkomsten.

Het doel van uitkomstenevaluatie is vaststellen in hoeverre de beoogde effecten zijn gerealiseerd, inzicht geven in de effectiviteit en efficiëntie, verantwoording mogelijk maken en lessen opleveren voor toekomstige uitvoering.

Uitkomstenevaluatie onderscheidt zich van proces- of implementatie-evaluatie, die vooral kijkt naar de uitvoeringskwaliteit en de uitvoering zelf, en van impactevaluatie, die doorgaans probeert causaliteit van bredere maatschappelijke veranderingen aan de interventie toe te schrijven.

Belangrijke onderdelen zijn een logisch model of theory of change, duidelijke uitkomsten en indicatoren, een meetplan en een tijdlijn voor data-inzameling. Het beschrijft korte-, middel- en langetermijneffecten en hoe deze gemeten worden.

Methoden omvatten zowel kwantitatieve benaderingen (experimentele of quasi-experimentele ontwerpen, cohort- of controlegroepstudies, surveys) als kwalitatieve benaderingen (interviews, focusgroepen, documentanalyse). Data komen uit eigen administratieve bronnen, registraties en/of externe datasets.

Bij de analyse wordt rekening gehouden met attributie en confounding, vaak met triangulatie van data en overwegingen omtrent causaliteit. Bevindingen zijn gericht op besluitvorming, verantwoording en lessen voor toekomstige implementatie, met aandacht voor privacy en ethiek.

Een voorbeeld is de evaluatie van een scholing- of gezondheidsprogramma, waarbij resultaten zoals kennis, gedrag en gezondheidsuitkomsten worden getoetst en in relatie staan tot doelstellingen.

---