sluwheid

Sluwheid is een eigenschap die gekenmerkt wordt door tactische slimheid en het vermogen om doelen te bereiken met doordachte, vaak subtiele middelen. Het begrip kan positief worden opgevat als pragmatisme en vernuft, maar ook negatief als manipulatie en bedrog. In de praktijk verwijst sluwheid naar het vermogen om situaties in te schatten, anderen te lezen en op basis daarvan weloverwogen beslissingen te nemen, soms zonder openlijke confrontatie.

Het woord is afgeleid van het Nederlandse bijvoeglijk naamwoord sluw. Het verwijst naar iemand die snelle, slimme en soms listige inschattingen maakt. In colloquiale taal kan sluwheid positief klinken wanneer het gaat om slim onderhandelen of het vinden van creatieve oplossingen, maar negatief wanneer het als bedrieglijk of onethisch wordt opgevat.

Psychologisch gezien wordt sluwheid vaak verbonden met machiavellisme, een aspect van de donkere driehoek van persoonlijkheidskenmerken waarbij manipulatie en gebrek aan empathie een rol spelen. Onderzoeken suggereren dat sluw gedrag in concurrerende omgevingen kan functioneren als adaptieve strategie, maar ook reputatieschade en wantrouwen kan veroorzaken als mensen het misbruiken.

Cultureel gezien verschilt de waardering voor sluwheid. In sommige contexten wordt het gezien als noodzakelijke slimmigheid in onderhandelingen en politiek, terwijl in anderen eerlijkheid en openheid sterker de voorkeur krijgen. In folklore en literatuur wordt de sluwe figuur vaak geassocieerd met dieren als de vos, als symbool voor intelligentie en vindingrijkheid.

Zie ook: listigheid, listig.