ongepaarde

Ongepaarde is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent “ongepaard, niet gekoppeld of zonder tegenhanger”. Het beschrijft zaken die geen paar vormen of geen overeenkomstige partner hebben in een context waarin koppeling normaal is. De vorm is afgeleid van het prefix on- (ontkennend) en gepaard, het deelwoord van het werkwoord paren (een paar vormen of paren vormen).

Etymologie en grammaticaal gebruik

Ongepaarde komt voort uit de combinatie on- en gepaard. Gepaard betekent letterlijk “gespaard” in de zin van “gerelateerd aan een paar” of “in paren aanwezig”; het voorvoegsel on- maakt hiervan een negatief beeld. Het woord wordt overwegend in formele, technische of wetenschappelijke taal aangetroffen en is minder gebruikelijk in informeel dagelijks taalgebruik.

Contexten en voorbeelden

In de biologie en genetica kan ongepaard verwijzen naar een chromosoom dat geen homologe partner heeft tijdens celdeling. Bijvoorbeeld: “Het ongepaarde chromosoom kan tijdens meiose problemen veroorzaken.” In data-analyse of combinatorische contexten kan het verwijzen naar een element dat niet in een paar voorkomt in een matching-proces. Het begrip kan ook in bredere disciplines voorkomen wanneer een item of entiteit ontbreekt aan een koppelmogelijkheid waar normaal gesproken wel sprake van is.

Zie ook

Gepaard, paring, ongepaarde informatie in data-analyse. Ook verwante termen in wiskunde en biologie die koppeling of pairing beschrijven.