oliegewassen

Oliegewassen zijn planten die voornamelijk geteeld worden voor de olie die in hun zaden of vruchten zit. De olie wordt meestal geperst of geëxtraheerd en toegepast als kookolie, in margarine en in diverse industriële producten zoals zeep en biobrandstoffen. Het achtergebleven restmateriaal na de olie-extractie bevat eiwitten en wordt veelal gebruikt als diervoer of als grondstof voor veevoer.

Tot de belangrijkste oliegewassen behoren koolzaad (rapeseed), zonnebloemzaad, lijnzaad (linseed), sojabonen, sesam en pinda's. Koolzaad en zonnebloem zijn wereldwijd de belangrijkste oliegewassen in gematigde klimaten; soja is wijd verspreid in warmere gebieden. Sesam en pinda's spelen vooral een grotere rol in specifieke regio’s waar de teeltomstandigheden aansluiten bij hun eisen. Daarnaast leveren palmolie en kokosolie belangrijke oliebronnen, maar deze komen uit tropische boomgewassen en vormen een aparte categorie.

Teelt en verwerking: oliegewassen worden op landbouwpercelen geteeld en hun olie wordt doorgaans gewonnen door mechanische persing of chemische extractie. De restfractie, zoals koolzaad- of sojameel, dient vaak als eiwitrijk diervoer. De prijsontwikkeling en productie van oliegewassen worden beïnvloed door klimaat, marktvraag, landbouwbeleid en mondiale handelsstromen.

Economische context en duurzaamheid: oliegewassen leveren zowel voedselolie als grondstoffen voor industrie en brandstoffen. De teelt gaat gepaard met milieu-impact zoals landgebruik en pesticidengebruik, waardoor duurzame teelt en eerlijk handel aandacht krijgen in beleid en praktijk.