microklimaat

Een microklimaat is het klimaat in een relatief klein gebied dat lokaal afwijkt van het omringende, grotere klimaat. Het kan aanzienlijk verschillen in temperatuur, luchtvochtigheid, windsnelheid en zoninstraling, zelfs binnen korte afstanden. Microklimaten spelen een belangrijke rol in de groei van planten, de leefomgeving van dieren en het comfort van mensen.

Verschillende factoren bepalen een microklimaat. Topografie en oriëntatie (helling en hoeken ten opzichte van de zon) beïnvloeden zonne-energie en verwarming. Vegetatie, waterlopen en bodemsamenstelling sturen vochtigheid en temperatuur. Bouwmaterialen, bestrating en bebouwing creëren schaduwen, reflectie en windkanalen. De combinatie van deze elementen kan leiden tot koelere of juist warmere zones, meer of minder wind, en hogere of lagere vochtigheidsniveaus.

Methoden en maten voor microklimaat omvatten lokale metingen met sensoren en dataloggers, het opstellen van microklimaatkaarten en het gebruik van simulaties zoals computational fluid dynamics (CFD) of microscale klimaatmodellen. Meetreeksen van temperatuur, relatieve vochtigheid, straal- en bodemtemperatuur en wind zijn gebruikelijk, evenals indicatieve indices voor zonninval en verdamping.

Toepassingen van microklimaatkennis zijn onder meer landbouw en tuinbouw (gewassen kiezen en plaatsen op basis van teeltklimaat), stedelijke planning en groenvoorzieningen (ontwerp van parken en straten om hittestress te beperken), en gebouwbeheer (passieve verwarming, koeling en comfort). Praktische voorbeelden zijn schaduwrijke hofjes die afkoeling bieden, waterpartijen die vochtigheidsregulering ondersteunen, en droge of natte pockets in valleien die temperatuurverschillen veroorzaken.

Beheer en onderzoek naar microklimaat helpen bij het optimaliseren van gewasprestaties, gezonde ecosystemen en energiebesparing in gebouwen en steden.