knoflook

Knoflook (Allium sativum) is een plant uit de familie Amaryllidaceae. Oorspronkelijk afkomstig uit Centraal-Azië, wordt knoflook wereldwijd geteeld als smaakmaker. De eetbare bol bestaat uit meerdere teentjes en ontwikkelt zich ondergronds; boven de grond groeien lange bladeren en soms een bloemsteel.

Knofloodvariëten: Er bestaan hardneck- en softneckvariëten. Hardneck heeft een stengelachtige bloemsteel en grotere, vaak paarse tenen; softneck produceert veel fijnere tenen en is beter geschikt voor lange opslag. De smaak varieert van mild tot pittig.

Teelt en oogst: Knoflook wordt doorgaans in gematigde klimaten geplant in de herfst en geoogst in de late zomer. Een goed doorlatende, vruchtbare grond en koud winterklimaat bevorderen bolvorming. Na de oogst wordt de bol gedroogd en op een koele, donkere plaats bewaard.

Chemie en gebruik: Bij beschadiging of fijnhakken ontstaat alliinase-activiteit die alliin omzet in allicine, de stof die de kenmerkende geur geeft. Andere zwavelverbindingen zoals ajoene en diallyl disulfide dragen bij aan smaak en mogelijk milde gezondheidsbevorderende eigenschappen. In voeding levert knoflook vitamines B6 en C en mineralen zoals mangaan.

Gezondheid en veiligheid: Matig gebruik kan mogelijk cardiovasculaire voordelen en antibacteriële eigenschappen hebben; wetenschappelijk bewijs is niet eenduidig. Rauwe knoflook kan irritatie veroorzaken en bij sommige mensen maagklachten geven. Het kan interactie hebben met antistollingsmiddelen; raadpleeg medische advisering bij aandoeningen.

Historie en cultuur: Knoflook werd in oude beschavingen gewaardeerd als voedsel en medicijn. In veel keukens wereldwijd vormt het een fundamentele smaakmaker. In teeltpraktijken wordt knoflook als overblijver vermeerderd; opslag en droogtechnieken beïnvloeden smaak en houdbaarheid.